21 Şubat 1965 yılında Erzurum'un Oltu ilçesinde dünyaya gelmiştir. Erzurum İmam Hatip lisesinde liseyi bitirmiş ve 1982-1983 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde Kamu Yönetimi'ni kazanmıştır. 1987 Yılında üniversiteyi bitiren Efkan Ala Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisat alanında yüksek lisans yapmıştır. Siyasi hayatına 1988 yılında kaymakamlık stajı yaparak başlamıştır. İki sene Sakarya Valilği'nde maiyet memurluğu ve ikişer yıl Kabataş ve Dernekpazarı ilçelerinde kaymakamlık yapmıştır. Daha sonraki görevi Tunceli'de vali yardımcığı olan Efkan Ala 13 Şubat 2013 tarihinde Batman Valisi ve 14 Eylül 2014 yılında da Diyarbakır valisi olmuştur. 2007 yılında Başbakanlık Müsteşarı olan Efkan Ala, Başbakan Recep Tayip Erdoğan tarafından dışarıdan atama yöntemiyle İçişleri Bakanlığına atanmıştır. Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekili olarak 2015 Haziran seçimlerinde Erzurum, Kasım 2015 seçimlerinde Bursa milletvekili olarak meclise girmiştir. 61. - 62. - 64. ve 65. Türkiye Hükümeti'nde İç İşleri bakanlığı görevini sürdürmektedir.